16 желтоқсан ТӘУЕЛСІЗДІК КҮНІ

1991 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде өз тәуезсіздігін жариялады. Дәл осы күні «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық заң күшіне енді. Заң Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі 1990 жылдың 25 қазанында қабылдаған Мемлекеттік егемендік туралы декларацияның қағидалары негізінде әзірленді.

Қазақстанның тәуелсіздігі мемлекет үшін ғана емес, сондай-ақ бүкіл халық үшін де маңызды мерекелердің бірі болып табылады. 1990 жылы республика тәуелсіздік құқығын қалпына келтірді. Содан бері 27 жыл бойы тәуелсіз Қазақстанның қалыптасу тарихындағы бұл оқиға 16 желтоқсанда атап өтіліп келеді.

Дербестік пен тәуелсіздікке өту

1990 жылдың 25 қазаны мемлекеттің қалыптасуының ескі бетінің аяқталуын және республиканың қалыптасуының жаңа кезеңінің басталуын атап өтетін ерекше күн. Сол кезде елдің қалыптасуына негіз болған бағалы құжат, алғашқы заңнамалық акт жарияланды. Әңгіме биліктің үш тармағының органдарының қызметін бекітетін, адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын, демократия және заң үстемдігі қағидаларын растайтын тәуелсіздік туралы декларация жайлы болып отыр. Осы идеологиялық-құқықтық құжаттың ережелері Конституцияны әзірлеу процесінде іргелі бастама болды.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күні – бұл жыл сайын маңызды мемлекеттік өзгерістердің орын алғанын растайтын мереке. Ұлттық тәуелсіздіктің соңғы жылдары Қазақстан үшін мемлекеттік институттардың мүлдем жаңа демократиялық жүйесін қайта құрып, саяси режимді және құқықтық қатынастарды оңтайландыруда ауыр және қиын жұмыс кезеңі болды.

Тәуелсіздік кезеңіндегі Қазақстандағы реформалар

Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан кейін елде көптеген жаһандық өзгерістер арын алды. Соның ішінде екі палаталы заңнамалық органның қалыптастыруы, биліктің сот тармағын қалыптастыру және жаңғырту, жеке қарулы күштерін және шекара әскерін құру, сондай-ақ, Астана қаласының республиканың астанасы ретінде сайлануы.

Қазақстанның тәуелсіздік күні дамыған нарықтық экономикаға ие, экономикалық салалалардың түбегейлі реформалануын естен шығармауға көмектеседі. Қазақстан посткеңестік кеңістік елдерінің арасында шетелдік инвесторларды тарту бойынша көшбасшы бола отырып, әлемдік экономикалық жүйеге бірігуге мүмкіндік алды.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күніне арналған жыл сайынғы жетістіктерді қорытындылай отырып, елдің саяси өмірінің оңтайланғанын атап өту керек. 15-тен астам партиялар мен көптеген қоғамдық ұйымдар өзінің саяси аренасында тұрақтылықты табысты түрде жалғастырып, сақтап келеді.

Қазақстан Республикасының ядролық қарудан бас тартуы

Бүгінгі республика қазақстандық азаматтық қоғамның қалыптасуы мен қызмет етуінің барлық аспектілеріне қатысты заманауи қиындықтармен үнемі кездесіп келеді. 16 желтоқсанда Қазақстанның тәуелсіздік күнін атап өте тұрып, мемлекеттің ядролық бағдарламадан бас тартуы сияқты осындай есте қаларлық оқиғаны да атап өту керек. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін көп ұзамай, өз еркімен мемлекет аумағында қандай да бір ядролық қаруды қолдануға тыйым салып, өзін ядролық қару қолданылмайтын ел деп жариялады.

Халықаралық ынтымақтастық

Мемлекеттің сыртқы саясаты да мақтауға тұрарлықтай. Қазақстанның дипломатиялық миссиясының жетістіктері де айқын көрініп тұр. Бүгінде Қазақстан 120-дан астам мемлекет республиканың егемендігі мен тәуелсіздігінің кепілдіктерін, қамтамасыз етуге бағытталған мемлекетаралық қарым-қатынастар орнатты. Бұған Қазақстанның БҰҰ-ның толық мүшелігіне кіруі, әлемдік ықпалды ұйымдармен, соның ішінде Еуропалық одақ, халықаралық валюта қоры, ЮНИСЕФ, МАГАТЭ, ЮНЕСКО және Қызыл Крестпен белсенді ынтымақтастығы дәлел болмақ. Осы ықпалды халықаралық ұйымдармен ынтымақтасумен қатар, Қазақстан 40-тан астам көпқырлы конвенцияларды, декларацияларды ратификациялады және 700-ге жуық екіжақты шарт бекітті.

Мемлекеттегі саяси және құқықтық тәрбие

Қазақстанның тәуелсіздік күні жастардың және оқушылардың патриоттық тәрбиесінде маңызды рөл атқарады. Себебі, мереке қарсаңында мұғалімдер мектеп, колледж, университеттерде тәуелсіздік күніне арнап іс-шаралар бағдарламасын дайындайды. Әр мектепте Қазақстанның тәуелсіздік күніне арналған сценарий маңызды рөл атқарады. Ол әр баланы отансүйгіштік пен өнегелікке баулуға, белсенді азаматтық позиция ұстануға және патриоттық рухты көтеруге бағытталған. Сондай-ақ, балаларға арналған ұжымдық және жеке концерттер, қазақ халқының өнеріне арналған өлеңдер, Қазақстан тарихы және географиясы бойынша жарыстар өткізу мерекелік бағдарламаның элементтері болып табылады.

Бүгінде Қазақстан – бір үлкен отбаға ұқсас іргесі берік мемлекет. Оның аумағында әртүрлі ұлттар мен ұлыстардан құралған 17 миллионға жуық халық тұрады. Ал Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күніне орай түрлі тілдерде: орыс, қазақ, татар, ұйғыр, корей және неміс тілдерінде құттықтаулар айтылады.